LOTO İstasyonunda Neler Var?

Satın alabileceğiniz birçok farklı kilitleme / etiketleme istasyonu türü vardır ve her biri farklı bir öğe listesine sahip olacaktır. Ancak genel olarak kilitler, etiketler, anahtarlar, talimatlar ve hepsinin saklanabileceği bir yer bulacaksınız.

Kilitler, standart asma kilit seçenekleri veya bir güç kaynağının güvenliğini sağlamak için kullanılabilecek diğer çeşitli seçeneklerden biri olabilir. 

Bazı istasyonlar, farklı makine türlerinde kullanılabilmesi için bir güç kaynağının kilitlenmesine hizmet edebilecek çok sayıda farklı öğeye sahip olacaktır.

Etiketler için, bir istasyonun yalnızca bir tür etiketi veya gerekirse birden çok türü olabilir. Çoğu tesis, alan boyunca tek bir standart etiket kullanmak isteyecektir, ancak bu gerekli değildir. Bazı makinelerin bir etiket türünden daha fazla yararlanacağı ve başka bir makinenin farklı bir etiket gerektirdiği zamanlar vardır. Her iki durumda da, bir LOTO istasyonu size hepsini saklamanız için güvenli bir yer sağlayacaktır.

LOTO İstasyonu Nereye Gidiyor?

Bir kilitleme / etiketleme istasyonu kurmak söz konusu olduğunda gerçekten iki seçenek var. İlk seçenek, onu bir makinenin güç kaynağının hemen yanına kurmaktır. Bu, ekipmanın ihtiyaç duyulduğunda orada olmasını sağlar. Ek olarak, makine üzerinde her çalışıldığında prosedürleri takip etmeniz gerektiğini hatırlatır. Bu yapıldığında, her makinenin kendi LOTO istasyonunun kurulu olması gerekecektir.

Diğer seçenek, istasyonu herkesin erişebileceği merkezi bir konuma kurmaktır. Bu şekilde, tüm tesis için yalnızca bir kilitleme / etiketleme istasyonuna ihtiyaç vardır. Bununla birlikte, merkezi bir istasyon kurulduğunda, gerekli olması halinde, aynı anda birden fazla makinede kullanılmak üzere her bir öğeden yeterli miktarda olmasını sağlamak önemlidir.

Ulusal Mevzuatlar

•        6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

•        İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Güvenlik Şartları Yönetmeliği

•        Makine Emniyeti Yönetmeliği

•        Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği

•        TS EN ISO 14118 / Makinelerde Güvenlik – Beklenmedik Çalıştırmanın Önlenmesi

 Uluslararası Mevzuatlar

•        Amerikan Standardı OSHA 1910.147 “The control of hazardous energy (lockout/tagout)”

•        Kanada standardı CSA Z460-13 " Control of hazardous energy - Lockout and other methods"

•        AB Standardı - BS EN ISO 14118 – “Safety of machinery – Prevention of unexpected start-up”

•        Avrupa Birliği Direktifleri; 30/12/1989 tarih ve 89/655/EEC sayılı, 5/12/1995 tarih ve 95/63/EC sayılı, 27/6/2001 tarih ve 2001/45/EC sayılı direktifleri.

 İŞCİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ - 11.1.1974 (Mülga)

Madde 302 - Kontrol, bakım ve onarımı yapılacak makina ve elektrik devrelerinin akımı kesilecek ve akımı kesen şalter veya anahtarlarda kilitleme tertibatı bulunacak veya bunların acık oldukları, uygun şekilde belirtilecektir.

Madde 515 - Korozif, parlayıcı, patlayıcı veya zehirli maddelerin taşındığı boru veya kanalların onarım işlerine başlanmadan önce, vanalar iyice kapatılıp kilitlenecek veya uygun sürgü tertibatı ile bağlanacak, boru ve kanallar tamamen boşaltılacak ve bu arada çıkacak gaz veya buhar, dağılıp kayboluncaya kadar beklenecektir. Oksijenle kaynak veya kesme işleri yapıldığı hallerde, borular yıkanacak ve gerektiğinde kaynar su veya buhar geçirilecektir

KİLİTLEME-ETİKETLEME SİSTEMİ İLE UYUMLU AB YASALARI

AB - Çalışma Ekipmanı Yönergesi (89/655/EEC + 95/63/EC)

2.13 Ekipmanın çalışması durdurulduğu takdirde bakım işlemlerinin yürütülebiliyor olması olanaklı kılınmalıdır. Eğer bu sağlanmıyorsa, bu gibi işlemlerin yürütülmesi ya da tehlikeli bölge dışında yürütülebilmesi için uygun koruyucu önlemler alınmalıdır.

 2.14 Tüm çalışma ekipmanını, onu besleyen tüm enerji kaynaklarından yalıtılabilmek için, kolaylıkla tanımlanabilen araçlarla donatmak gerekir. Yeniden yapılacak bağlantının, ilgili işçiler üzerinde hiçbir risk unsuru taşımayacağından emin olunmalıdır.

2.16  İşçiler, üretim, ayarlama ve bakım işlemleri ile ilgili tüm bölgelere güvenli erişim olanağına sahip olmalı ve bu bölgelerde güvenli bir şekilde kalabilmelidirler.

İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ

Özel risk taşıyan iş ekipmanı

MADDE 8 – (1) Çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden, özel risk taşıyan iş ekipmanlarının kullanılmasında aşağıdaki önlemler alınır.

a) İş ekipmanı, sadece o ekipmanı kullanmak üzere görevlendirilen kişilerce kullanılır.

b) Bu ekipmanların tamiri, tadili, kontrolü, bakımı ve hizmete alınması bu işleri yapmakla özel olarak görevlendirilen kişilerce yapılır.

Çalışanların eğitimi

MADDE 11 – (1) İşverence iş ekipmanını kullanmakla görevli çalışanlara, bunların kullanımından kaynaklanabilecek riskler ve bunlardan kaçınma yollarına ilişkin eğitim almaları sağlanır. İş ekipmanının tamiri, tadili, kontrol ve bakımı konularında çalışanlara işverenlerce yeterli özel eğitim verilir.

2.13. İş ekipmanının bakım işleri, ancak iş ekipmanı kapalı (Ek ibare:RG-18/2/2022-31754) , enerji bağlantısı kesik, tüm hareketleri durmuş vaziyette ve çalışmıyor iken yapılabilir. Bunun mümkün olmadığı hallerde, bakım işleri yürütülürken gerekli önlemler alınır veya bu işlerin tehlike bölgesi dışında yapılması sağlanır.

2.14. İş ekipmanlarının enerji kaynaklarını kesecek araç ve gereçler kolayca görülebilir ve tanınabilir özellikte olur. Ekipmanın enerji kaynaklarına yeniden bağlanması çalışanlar için tehlikeye sebep olmayacak özellikte olur.

2.16. Çalışanların üretim, bakım ve ayar işlemleri yapacakları yerlere güvenli bir şekilde ulaşabilmeleri ve orada güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için uygun şartlar sağlanır.

AB - MAKİNE DİREKTİFİ( 2006/42/EC )-MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT)

1.6 Bakım

1.6.1 Makinaların bakımı

Ayar ve bakım noktaları tehlike bölgelerinin dışına yerleştirilmiş olmalıdır. Ayar, bakım, onarım, temizlik ve servis işlemleri, makine duruyorken yapılabilmelidir.

Sıkça değiştirilmesi gereken otomatik makina aksamları kolay ve güvenli bir şekilde sökülüp takılabilmelidir. Bu aksamlara erişim, belirtilen bir çalışma yöntemine uygun olarak, bu görevlerin gerekli teknik araçlarla yapılabilmesine imkân tanımalıdır.

ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ

 Elektrik kuvvetli akım tesisleri: İnsanlar, diğer canlılar ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini, özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislerdir.

Çalışanların güvenliğini sağlamak için alınacak önlemler

Madde 61-  Kuvvetli akım tesislerinde yapılacak bakım-onarım çalışmaları sırasında çalışanların hayatının korunması açısından mutlaka alınması gereken önlemler aşağıda açıklanmıştır:

a) Gerilimin kesilmesi:

Bakım ve onarım yapılacak yere enerji sağlayan tüm kesicilerin açılması ve bunlara ait ayırıcılar ile ayırma işleminin emniyet altına alınması gerekir.

b) Tekrar gerilim verilmesinin önlenmesi

Gerilimin kesilmesi için açılmış olan kesici ve ayırıcıların bir başkası tarafından yanlışlıkla kapatılmasını önlemek üzere gerekli önlemlerin alınmış olması gerekir. Bu maksatla, bu aygıtların varsa tahrik ve kumanda kilitleme düzenleri kilitlenebilmeli, aygıtların üzerine "kapamak yasaktır", "hat üzerinde çalışılıyor" gibi yazılar asılmalıdır.

Bu önlemler, örneğin kesicilerin kapanmasını önleyici anahtarlı kilitleme düzeninin anahtarının yetkili kişi tarafından alınması ile de daha emin şekilde sağlanabilir.

Bir çalışma yeri birden fazla noktadan besleniyorsa, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen önlemler her besleme noktası için uygulanacaktır.

c) Çalışılacak yerde gerilim olmadığının kontrolü:

Çalışılacak yeri besleyen tüm kesicilerin açılmış olmasına rağmen söz konusu tesis bölümünün gerilim altında olup olmadığı gerekli ölçü veya gösterge cihazları ile denetlenmeli ve denetleyen kimse gerilim olmadığı kanısına vardıktan sonra çalışmaya başlanmalıdır.

d) Çalışılan bölüme yakın yerlerde, işletme esnasında gerilim altında bulunması gerekli başka bölümler varsa, bu bölümlerdeki gerilimli kısımlara dokunmayı önleyecek önlemler alınmalıdır.

e) Kısa devre etme ve topraklama:

Görevlilere verilecek donatım ve yönergeler

Madde 62- Kuvvetli akım tesislerinde çalışan görevlilere, çalıştığı kuruluş yada işletme tarafından yapacağı iş ve yükümlülükler konusunda bilgi verilecek ve gerekli açıklamalar yapılacaktır. Geçici olarak ya da gözetim altında tehlikesiz işlerde çalışanlara yapacakları işlere ilişkin yönerge verilmesi gerekir.

Yaptırılan iş, sağlık ve yaşam için tehlikeli ise, iş yaptıran, çalışanları gerekli koruyucu malzemelerle donatmak zorundadır.

OLASI BİR KAZADA KİM SORUMLU?

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu;

MADDE 3 – (2) İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.

MADDE 4 – İşverenin genel yükümlülüğü;

-Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

Bakım-onarım esnasında enerjinin kontrol altında tutulmasını sağlayacak kilitleme/etiketleme ekipmanlarını temin etmeyen, kullanımına ilişkin gerekli eğitimleri almasını sağlamayan işyeri sahibi, bakım onarım yetkilisi, ilgili yöneticiler, ekipmanı kullanmayan çalışanlar ve EKED sistemi kurulması gerektiğini işverene bildirmeyen iş güvenliği uzmanları olası bir kazada kusurlu olacaklardır.

Grup Kilitleme Etiketleme Prosedürleri

Bir grup çalışan tarafından gerçekleştirilen servis ve bakım işlemleri, genellikle bir kişi tarafından gerçekleştirilen servis veya bakım işlemlerinden daha karmaşıktır. Grup kilitleme veya etiketleme işlemleri genellikle kişisel kilitleme veya etiketleme işlemlerinden daha fazla koordinasyon ve iletişim gerektirir. 

OSHA 1910.147 Tehlikeli enerjinin kontrolü standardına göre, grup kilitleme etiketleme gereksinimleri uyarınca, servis veya bakım çalışması devam ederken tehlikeli enerjinin kontrolüne ilişkin grubun tüm üyeleri için yetkili bir çalışan genel sorumluluğu üstlenmelidir.

Genel sorumluluğa sahip yetkili çalışan, enerji kontrol prosedürlerini uygulamalı, operasyonun amacını servis ve bakım çalışanlarına iletmeli, operasyonu koordine etmeli ve tüm prosedür adımlarının uygun şekilde tamamlandığından emin olmalıdır. Bu tür işlemlerde, grup kilitleme / etiketleme faaliyetine dahil olan her yetkili çalışanın, servis ve bakım çalışması sırasında mevcut olabilecek enerjinin türü ve büyüklüğü hakkında bilgi sahibi olması çok önemlidir.

OSHA kilitleme / etiketleme standardı, her çalışanın çalışmaya başlamadan önce kişisel kilitleme cihazını bir grup kilitleme cihazına, grup kilitleme kutusuna veya benzer bir mekanizmaya uygulanmasını gerektirir. Bu birkaç farklı şekilde olabilir:

 İki veya daha fazla yetkili çalışan, bir veya daha fazla enerji yalıtım cihazına sahip bir ekipman veya makine üzerinde çalışırken, aşağıda gösterilenler gibi çok kilitli bir çoklayıcı her bir enerji yalıtım cihazına bağlanır ve kapalı konumda sabitlenir. Daha sonra, her yetkili çalışan, kişisel kilidini kilit çoklayıcısına bağlar ve çalışmaları boyunca orada bırakır. Hiç kimse çoklayıcıyı kaldıramaz ve son işçi çoklayıcıdan  kendi kişisel kilidini kaldırana kadar enerji izolasyon cihazına yeniden enerji vermek  mümkün değildir.      

     
Grup kilit kutusu ile; belirlenmiş birincil yetkili çalışan, her bir enerji izolasyon cihazına kendi kilidini yerleştirir. Ardından, birincil yetkili çalışan anahtarı veya anahtarları grup kilidi kutusunun içine yerleştirir, kutuyu kapatır ve kişisel kilidini grup kilidi kutusuna yerleştirir. Daha sonra, her yetkili işçi, ekipman veya makine üzerinde çalışmaya başlamadan önce kendi kişisel kilidini grup kilit kutusuna yerleştirir ve çalışmaları boyunca orada bırakır. Hiç kimse, son çalışan kişisel kilidini grup kilit kutusundan çıkarana ve birincil yetkili çalışan birincil kilidi (veya kilitleri) çıkarmak için anahtarı veya anahtarları çıkarana kadar herhangi bir enerji yalıtım cihazına yeniden enerji veremez. Bu yöntem, çok sayıda enerji yalıtım cihazına sahip ekipman veya makine üzerinde çalışmak üzere atanan birden fazla kişi olduğunda son derece iyi çalışır.

Grup kilitlemenin nasıl yapılacağı, unutulmuş kilitlerin nasıl kaldırılacağı, kilitleme etiketleme prosedüründe yazılı olmalı ve tüm çalışanlar tarafından bilinmesi sağlanmalıdır. İşyerinde uygulamalı grup kilitleme tatbikatları yapılmalı ve çalışanlar gerçek makinelerde grup koruma sistemini uygulamalıdır.

Çalışmanızın kapsamına göre grup lokavtının büyük veya karışık işçi gruplarıyla (müteahhitler, alt işverenler, işyerine dışardan gelen çalışanlar..vb) karmaşık bir faaliyet olacağını gösteriyorsa koordinasyon şarttır. Bu gibi durumlarda işveren koordinasyon için üst düzey EKED yetkilisi atamalıdır.

Grup Kilitleme Kutuları - Çok çalışanı olan kilitleme etiketleme işlemleri için kullanılan bir ürün yelpazesi...

Grup Kilitleme Kutuları, makine ve ekipman üzerinde bakım yapılırken çok sayıda çalışanın çalıştığı bir faaliyetin parçası olarak kullanılır. Grup kilitleme kutuları, büyük bir ekip çalışırken enerji noktalarını izole etmek için harika bir çözümdür. Bir grup kilit kutusu kullanmak, bir iş için gereken kilit miktarını önemli ölçüde azaltmanıza, çoklayıcıları ortadan kaldırarak her enerji noktasındaki ağırlığı sınırlamanıza olanak tanır ve her enerji noktasına gitmeden kimin hala çalıştığına dair hızlı bir genel bakış sağlar. Kilit kutuları şekil, boyut ve renk bakımından çeşitlendirilebilir. Bazı Grup Kilitleme Kutuları portatiftir ve diğerleri duvara monte edilir. Amaçları, bir kilitleme etiketleme prosedüründe kullanılan asma kilit anahtarları için ortak bir güvenli tutma yeri olmaktır. Her işçi, asma kilidi izolasyon anahtarı veya valf üzerine yerleştirdikten sonra kendi kişisel asma kilidinin anahtarını grup kilitleme kutusuna yerleştirir.

Grup Kilitleme Kutuları , büyük ekipmanların etkili bir şekilde kilitlenmesi için anahtarları saklı tutmak için kullanılabilen depolama cihazlarıdır. Ekipmandaki her bir kilitleme noktası tek bir asma kilitle sabitlenmiştir. Çalışanlar anahtarlarını grup kilitleme kutusuna yerleştirebilir, ardından her yetkili çalışan kendi kişisel asma kilidini kilit kutusuna yerleştirebilir. İş tamamlandıktan sonra, çalışanlar kişisel asma kilitlerini kilit kutusundan çıkararak içerideki anahtarları serbest bırakır. Grup Kilitleme Kutuları , son kilit kaldırılana kadar anahtarlara erişilememesini sağlamak için çalışır.

Grup kilit kutuları, ekipmana servis işlemi uygulayan tüm çalışanların işlerini bitirip kişisel kilitleme cihazlarını kaldırana kadar enerji yalıtım noktalarının kilitli kalacağından emin olmalarını sağlar.

Örnek Uygulama

Üzerinde enerji izolasyonu gereken toplam on vanaya ve bağlantı kesicilere sahip büyük bir kazan olduğunu düşünelim. Bu durumda bakım çalışanlarının iki seçeneği vardır:

1) On kilitleme etiketleme konumunun her birine bir kilit yerleştirebilirler. Bu seçenek zor olabilir, çünkü her bakımcının on adet kilit ve etikete sahip olması gerekir ve tüm ayırma cihazlarını kilitleme etiketleme işlemi zahmetli olabilir.

2) Bir yetkili çalışan tüm kazanı kilitleyip etiketleyebilir. Bu yetkili çalışan daha sonra kilitlerinin tüm anahtarlarını metal bir "kilit kutusu" içine yerleştirir. Kazan üzerinde çalışan diğer tüm bakımcılar yetkili çalışanın anahtarlarını tutan metal kilitleme kutusuna tek bir kilit ve etiket yerleştirir.

Bu örneği daha fazla açıklamak için, birden fazla çalışan bir kilitleme kutusu kullanarak aynı ekipman üzerinde kilitleme etiketleme yaparken atacağımız adımlara bakalım;

ADIM 1: Bir Yetkili Çalışan, gerekli tüm kilitleri ve etiketleri onarılan veya bakımı yapılan ekipmana / makineye yerleştirir. Kilitler ve etiketler, belirli bir ekipman için geliştirilen yazılı bir prosedür izlenerek ekipman üzerine yerleştirilmelidir.

ADIM  2: Tüm anahtarlar daha sonra yetkili bir çalışan tarafından bir kilit kutusuna yerleştirilir.

ADIM 3: Daha sonra kilit kutusuna tüm çalışanlar kendi kilidini vurur ve bakım / servis gerçekleştirir.

ADIM 4: Ekipmanın bakımı / servisi farklı vardiyalarda ve farklı mekaniklerle gerçekleşecekse, ayrılan vardiyadaki ekipler kilitleri değiştirmek için gelen vardiyadaki ekiplerle buluşacaktır. Yeni vardiya için yeni bir Yetkili Çalışan atanacak ve doğrudan ekipman üzerinde bulunan kilitler, etiketler ve anahtarlardan sorumlu olacaktır.

ADIM 5: Bir bakımcı kilitli ekipman parçası üzerindeki çalışmalarını tamamladığında, kilitlerini ve etiketlerini grup kilitleme kutusundan çıkaracaklar.

ADIM  6: Tüm bakımcılar kilitlerini ve etiketlerini grup kilitleme kutusundan çıkardıktan sonra, kilitleri ekipman parçasına yerleştiren yetkili çalışan kendi anahtarına erişebilecek ve tüm ekipman parçasının kilidini açmaya devam edebilecektir.

Gördüğünüz gibi, bir grup kilitleme kutusunun kullanılması, her bakımcının kazan üzerindeki çalışmalarını tamamlayana kadar ekipmanın kilitli / etiketli kalmasını sağlar. Süpervizör ancak son bakımcı kilitleme kutusundan kilitlerini ve etiketini çıkardıktan sonra kilitleri kazandan çıkarabilir. 

Ahmet Yazıcı

Tek Bir İzolasyon Noktasına Takılabilecek Çoklu Asma Kilitleri Etkinleştirin!

Çoklayıcı (Hasp) Nedir?

Genellikle bir izolasyon noktasına birden fazla asma kilit takılması gerekir ve bunu yapabilmek için mevcut kilitleme noktalarının sayısını artırmak için bir ara ekipmana ihtiyaç duyulur. Çoklayıcılar bu enerji izolasyon noktalarına birden fazla kilidin takılmasını sağlar. Ekipmana yeniden enerji verilmeden önce her işçi kendi kilidini açana kadar ekipmana enerji verilmesi engellenmiş olur. Bu, bir enerji kaynağının birden fazla işçi tarafından izole edilmesini sağlar.

Çoklayıcı Kullanımı

Cihaz kapatıldıktan ve enerjisi kesildikten sonra enerji izolasyon noktasına bir kilitleme ekipmanı yerleştirilir. Bu ekipmana bir çoklayıcı takılır ve yetkili kişiler çoklayıcı üzerindeki birden fazla noktaya kendi özel asma kilitlerini takar. Sistem daha sonra kilitlenir ve tüm asma kilitler çıkarılıncaya kadar yeniden enerji verilmesi engellenmiş olur. Kilit ile birlikte etiketlerin kullanımı unutulmamalıdır.

Çoklayıcı Çeşit ve Özellikleri

Standart Çoklayıcı

Sertleştirilmiş toz boyalı çelikten imal edilen standart kilitleme çoklayıcısı, bir izolasyon noktasını kilitlemek için standart bir makas hareketi kullanır. Kanca iç çapı 25 mm ve 38 mm’lik modelleri mevcuttur ve 6 asma kilit takılabilir.

Paslanmayı önlemek için elektro kaplamalı yüksek mukavemetli çelik sacdan üretilmiştir.

Asma kilit sabitleme bölümü, kavrama ve daha fazla görünürlük için PA kaplanmıştır. Kanca iç çapı 25 mm ve 38 mm’lik modelleri mevcuttur ve 6 asma kilit takılabilir.

Alüminyum Çoklayıcı

Alüminyum döküm kanca ve enjeksiyon kalıplı naylon saplı olarak üretilmiştir. Çoklayıcı kancaları, daha küçük izolasyon noktalarında ve kilitleme cihazlarında kolay sabitleme sağlamak için yuvarlatılmıştır. 10.5 mm delik çapı ,6 asma kilit takılabilir.

Yalıtımlı Plastik Çoklayıcı

İletken olmayan güçlendirilmiş plastikten üretilmiştir. Elektrik enerjisinin olduğu bölgelerde kullanılması önerilir. 9 mm delik çapı ,6 asma kilit takılabilir. Farkı boy ve ölçülerde çeşitleri mevcuttur.

Yalıtımlı Plastik Kilit Çoklayıcı

Elektrik yalıtımlı plastik  kilitleme çoklayıcı kancayı güvenli bir şekilde sabitlemek için benzersiz bir döner kilit sistemi kullanır. 3 mm ve 6 mm kanca çaparında, 7,5 mm ve 4 mm delik çapı ile asma kilit takılabilir. 

Kelebek Kilit Çoklayıcısı

Plastik ve çelik modelleri mevcuttur. Birinci model takviyeli çelik ve galvanizli paslanmaz yüzeye sahiptir. İkinci model kilit gövdesi ABS, kirişi paslanmaz çelikten üretilmiştir

Çoklayıcı uygulama videosuna aşağıdaki link den ulaşabilirsiniz;

https://www.youtube.com/watch?v=tzIVjDRTI5Y

EKED asma kilitler standart düz bir anahtarla açılır ve kapanır. Asma kilit açıkken anahtarı kilitte tutan bir güvenlik mekanizması içerirler. Bu, asma kilidin anahtarsız kapanmasını engeller ve asma kilitten sorumlu işçiyi onu kapatmaya zorlar. Anahtarlarla ilgili bir başka özellik, EKED asma kilitleri farklı anahtarlara sahip olabileceği gibi aynı anahtarlı veya ana(master) anahtarlı olabilir.

Aynı anahtarlı asma kilitlere sahip olmak, bir çalışanın belirli bir tesiste çok sayıda asma kilidi kullanması gerektiğinde kullanışlıdır. Tek bir kişi tarafından birden çok noktada kilitleme için, aynı anahtarlı asma kilitler önerilir. Bir set içindeki tüm kilitler aynı anahtarla açılabilir. Bu seçenek, zaman kazandıran iyi bir çözümdür. Bununla birlikte OSHA düzenlemelerine göre, her çalışanın kendi asma kilitlerinden sorumlu olması gerektiğinden, aynı anahtara sahip tek bir asma kilit setinin farklı çalışanlar arasında dağıtılamayacağına dikkat etmek önemlidir.(OSHA direktifi; Bir Çalışan – Bir Kilit – Bir Anahtar)  

Çok sayıda kilitleme noktasına sahip makinede çalışan büyük ekiplerin ana anahtarlı kilit kullanması idealdir. Takım yöneticileri, ana anahtarları kullanarak gerekirse herhangi bir asma kilidi kaldırabilir. Bu işlem özel talimatlar ile gerçekleştirilmelidir. Ekip yöneticileri ayrıca ana anahtarları yalnızca kendilerinin erişebileceği bir yerde saklamaktan da sorumludur.

FARKLI ANAHTAR SEÇENEKLERİ

1-    Farklı Anahtarlı Sistem (KD-Keyed Differ System)

Her kilidin yalnızca bir anahtarı vardır ve anahtar diğer kilitlerle eşleşmez. Birden fazla bakım personelinin ekipmanı kilitlemesi gerektiğinde potansiyel anahtar kopyasının olmamasını sağlamak için idealdir.

2-    Aynı Anahtarlı Sistem (KA-Keyed Alike System)

Bir veya daha fazla anahtar belirlenmiş gruptaki tüm asma kilitleri açabilir. Birden çok grup özel olarak yapılabilir ve farklı gruplardaki anahtarlar birbirine uymaz.

Bu seçenek, tek bir çalışana birden çok kilit atandığında faydalıdır. Ancak, OSHA düzenlemelerine göre hiçbir çalışanın başka biri tarafından uygulanan kilidi açamayacağını unutmamak önemlidir. Bu nedenle, aynı setten aynı anahtarlı kilitler asla birden fazla çalışana dağıtılmamalıdır. Bu kilit türü çoğunlukla, bir bakım görevlisi birden fazla makineden veya izolasyon noktasından sorumlu olduğunda kullanılır. Doğru anahtarı bulmayı kolaylaştırır ve bir anahtarlığın üzerindeki anahtar sayısını azaltır.

3-    Farklı Anahtarlı ve Ana Anahtarlı Sistem (KDMK- Keyed Differ & Master Key System )

Belirlenmiş bir gruptaki her kilidin yalnızca bir anahtarı vardır. Anahtarlar birbirine uymaz, ancak bir ana anahtar gruptaki tüm EKED asma kilitlerini açabilir. Birden fazla gruplama yapılabilir. Ana anahtar, farklı bir gruptaki kilitlere uymaz. 

4-    Aynı Anahtarlı ve Ana Anahtarlı Sistem (KAMK- Keyed Alike & Master Key System )

Bir anahtar belirlenmiş gruptaki tüm asma kilitleri açabilir, ana anahtar ise gruptaki tüm EKED asma kilitlerini açabilir. 

5-    Büyük Ana Anahtarlı Sistem (Grand Master Key System )

Büyük ana anahtar, aynı anahtarlı ve farklı anahtarlı kilitler dahil tüm kilitleri açabilir. Bu seçenek, birden çok düzeyde denetim erişimi gerektiren büyük ekiplere sahip uygulamalar için kullanılır. Bu, amirlerin acil bir durumda kilidi kolayca kaldırmasına olanak tanır.  Büyük ana anahtarlar yalnızca üst yönetim tarafından erişilebilen güvenli bir yerde tutulmalıdır.

Anahtar Kaydı

Planlı Kilitleme Etiketleme Programının bir parçası olarak asma kilitler kullanıma başlamadan önce bir anahtar kayıt sistemi uygulanması önerilir. Doğru kullanıldığında, anahtarların yinelenmesini önleyebilir ve güvenliği artırabilir. Sisteminizi kaydettirdiğinizde size benzersiz bir kimlik referansı verilir ve ileride ek asma kilit sipariş ederken bu referansı kullanarak anahtarlarınızın kopyalanmamasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca kuruluşunuz içinde anahtar çizelgesinin kullanımı, asma kilit ve anahtarın kime verildiğini ve ne zaman verildiğini kolayca belirlemenizi sağlayacaktır. 

Kilitleme Etiketleme (EKED/LOTO) Etiketleri nelerdir?

Kilitleme etiketleme prosedüründe, potansiyel olarak tehlikeli enerji ile çalışan kişinin güç kaynağına taktığı kilide bir etiket iliştirmesi gerekir. Bu etiket, prosedürün adının ikinci yarısını aldığı yerdir (etiketleme). Bir LOTO etiketinin ne olduğunu ve hangi amaca hizmet ettiğini anlamak , tesisinizde bu tür bir güvenlik programını başarılı bir şekilde uygulamak için önemlidir.

Etiketin Fiziksel Tanımı

Bir kilitleme etiketleme etiketi farklı tasarımlarda olabilir. Kolay tanınabilir ve farklı renklerde seçimler yapabilirsiniz. Fakat kafa karışıklığına neden olmaması için her zaman tek bir tasarıma bağlı kalmak en iyisidir.

Genel olarak etiketler, kilide tutturmak için üstünde bir delik ile dikdörtgen şekilde tasarlanır. Etiketin kendisi beyaz, üzeri kırmızı ve/veya siyah baskılıdır. Etiket üzerindeki baskı, alandakilere tehlike olduğunu ve etiketin çıkarılmaması veya makinenin çalıştırılmaması gerektiğini söylemelidir. İnsanlara etiketi çıkarmamaları veya bir makineye gücü geri yüklememeleri gerektiğini bildiren genel bilgilere ek olarak, bir EKED/LOTO etiketinin neden kullanıldığına dair bilgi içermesi gerekir. Etiketin üzerinde, kilitleme / etiketleme prosedürünü uygulayan kişinin iletişim bilgileri, bölümü,  çalışmanın devam edeceği zaman aralığı ve neden uygulandığına ilişkin ek bilgileri doldurabileceği alanlar olmalıdır. Etiketler "ÇALIŞTIRMAYIN", "AÇMAYIN" "ELEKTRİK VERMEYİN" gibi uygun uyarılar taşımalıdır. Etiketler; etkilenen kişiler, yetkili kişiler ve diğer çalışanlar tarafından anlaşılabilir olmalıdır. Kullanılan etiketler kolay çıkarılmayacak ve fabrikadaki çevresel koşullara dayanıklı  olmalıdır.

Etiketlerin Kullanıldığı Yerler

Bu etiketler, bir makineden bir güç kaynağını çıkarırken kilide eklenir. Genel olarak, her kilide bir etiket uygulanmalıdır. Bir makinede çalışan birden fazla kişi varsa, her biri kendi kilitlerini ayrı ayrı kendi etiketiyle eklemelidir. Böylece biri tehlikeli alanda çalışırken, başka bir kişinin gücü yeniden devreye alma riski ortadan kalkar.

Enerji izolasyon cihazlarının fiziksel olarak kilitlenemediği durumlarda etiketler daha da büyük bir rol oynarlar. Kilitlerin kullanılamadığı yerlerde, etiketler kilidin takılabileceği noktaya yerleştirilmelidir. Bu mümkün değilse, etiket enerji izolasyon noktasının üzerine yerleştirilmelidir.

Elektrik İşlerinde Kilitleme ve Etiketlemenin Önemi,

Tarih:16/06/2014

Kilitleme – Etiketleme, isletmelerde yeni bir sistem kurmak, devreye almak ve tüm bakım onarım çalısmalarında, çalısanları makinelerden ya da elektrik akımından kaynaklanacak risklere karsı korumak amacıyla tasarlanmıstır. Kilitleme – Etiketleme, is kazalarının olusmasını önler ve güvenli çalısmayı saglamaktadır.Kilitlemede çalısma alanında bulunan kisileri bilgilendirmek ve bu kilitlemenin kimin tarafından hangi amaçla yapıldıgını tanımlayabilmek amacıyla “etiketler” kullanılmaktadır. Tek basına kilitlemenin yapılması veya tek basına etiketlerin yerlestirilmesi bize güvenli bir çalısma ortamı saglamamaktadır. Güvenli bir çalısmada ana esas, kilitleme - etiketlemenin bir arada uygulanması ve kilitlemeyi yapan kisi tarafından kilitlemenin kaldırılmasıdır.Mekanik ve elektriksel tehlike kaynaklarına karsı kullanılacak ekipmanların seçimi birçok seçenek içermektedir.

Mekanik risklere karsı vana, küresel vana, kelebek vana ve basınçlı boruların kilitlenmesinde kullanılacak ekipmanlar, vanaların boyutlarına ve özelliklerine göre degismektedir. Genelde vana kilidini, vana kapalı konumdayken uygularız. Ancak yangın su borularının vanalarının daima açık kalmasını saglayan özel kilitleme sistemleri de bulunmaktadır.Elektriksel risklere karsı elektrik panosu, sigorta, salter, fis ve prizlerin kilitlenmesinde kullanılacak ekipmanlar çok çesitlidir. Sigorta ve salterlerin, üretici markalarına göre seçimini yapabiliriz.Kilitleme ekipmanlarında birden çok kilidi asmamıza olanak saglayan sistemler oldugu gibi, aynı ekipman üzerinde birden çok kisinin çalısmasında kullanılacak çoklu kilitleme ekipmanları tüm çalısanların can güvenligini saglamaktadır.Çalısma alanlarında yer alan makine ve ekipmanların bakım onarım çalısmalarında kullanılması gereken kilitleme sistemleri ve etiketlerin yer alacagı “Kilitleme ve Etiketleme ,stasyonları” kurabilir ve bakım onarım ekibine, Kilitleme - Etiketleme egitimi vererek güvenli bir çalısma ortamı olusturabiliriz.

Mekanik riskler;

- Genel (Universal Valve Lockout)

- Küresel Vanalar İçin Kilitleme Ekipmanları

- Sürgülü Vanalar İçin Kilitleme Ekipmanları

- Kablolu Kilitleme Ekipmanları

- Kelebek Vanalar, Gaz Tüpleri & Basınçlı Borular İçin Kilitleme Ekipmanları

 Elektrik Riskleri;

- Priz Kilitlemeleri

- Şalter - Sigorta Kilitlemeleri

Asma Kilitler & Çoklu Kilitlemeler & Aksesuarlar;

-Asma Kilitler

- Çoklu Kilitlemeler

- İstasyonlar

- LockBox Kitler

Etiketler & İsaretlemeler;

- Etiketler & İsaretlemeler

- Scafftags

Kaynak; alarko.com.tr 

İŞBAŞI İSG KONUŞMALARI

(TOOLBOX TALKS)

Tercüme: Arzu YÜKSEL

No: 160 12 Eylül 2011

Bu metin Risk Yönetimi Yahoo Grubu’nun İşbaşı Konuşmaları Topluma Hizmet Projesi çerçevesinde tercüme edilmiştir.

http://groups. yahoo. com/group/riskyonetimi/

1

MAKİNE EMNİYETİ- KİLİTLEME/ETİKETLEME PROGRAMLARI

Kaynak: http://www.toolboxtopics.com/Gen%20Industry/Lockout-Tagout%20Programs.htm

Bir firmanın herhangi bir çalışanının, tehlikeli makine-ekipman bakımı veya tamirini yapması gerekiyorsa, resmi ve yazılı olan bir Kilitleme-Etiketleme programının geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir. Bu program açma-kapama ekipmanları ve risk altında olan çalışanların (faaliyeti gerçekleştirenler, söz konusu ekipmanın yakınında çalışanlar veya hizmet verenler..vb) eğitimi için, makinelere özgü prosedürleri içermelidir.

Bu prosedürler, çalışanların yaralanmasına neden olabilecek mekanizma ve ekipmanların, beklenmedik bir şekilde enerji yüklenmesi veya çalıştırılması, yada depolanmış enerjinin serbest kalması gibi durumlardan kaçınmak için servis veya bakım boyunca takip edilmelidir.

Prosedürler zamanla elektriksel, hidrolik, pnömatik, mekanik, termal veya kimyasal tehlike içeren enerji kaynakları olup olmamasına ve hangi sayıda çalışanın etkilenebileceğine bağlı olarak değişebilir. Buna rağmen tüm çalışanların, firmalarındaki operasyonların kilitleme-etiketleme sistem prosedürleri hakkında bilgi sahibi olmaları gerekmekte, bu sebeple bu prosedürleri periyodik olarak incelemeleri gerekmektedir.

Aşağıdaki 6 adım, ekipmanı güvenli bir şekilde devreden çıkarmak için gözden geçirilmesi gereken temel adımlardır.

1. Ekipmanın kapatılacağını, risk altındaki tüm çalışanlara haber verin.

2. Ekipmanı normal kapatma prosedürüne göre kapatın.

3. Ekipmanın tüm enerji kaynaklarını izole edin.

4. Ekipmana özel olarak tahsis edilmiş enerji izole cihazları ile kilitleme-etiketleme yapın.

5. Topraklama,bloke etme, boşaltma..vb yöntemlerle depolanmış enerjiyi serbest bırakın veya sınırlayın.

6. Ekipmanın çalışmayacağından emin olmak için test ederken, etrafta korumasız personel olmamasını sağlayın.

Ekipmanın hizmete açılması:

1. Tüm çalışanların güvenli bir yerde konumlandırılmış veya bölgeden uzaklaştırılmış olduğunu kontrol edin.

2. Ekipman kontrollerinin tarafsız yapıldığını teyit ediniz.

3. Kilitleme cihazını ve etiketi kaldırın sonra makine veya ekipmanı çalıştırın

4. Bölümdeki çalışanlara bakımın tamamlandığını ve ekipmanın kullanıma hazır olduğunu bildirin.

Son istatistiklere göre iş kazalarından, her on dakikada iki insan hayatını kaybediyor ve yüzlerce insan yaralanıyor. BİR İSTATİSTİK OLMAYIN! Kilitleme-Etiketleme programının hangi kısmında rol aldığınızı bilin..

İŞBAŞI İSG KONUŞMALARI

(TOOLBOX TALKS)

Tercüme: Arzu YÜKSEL

No: 160 12 Eylül 2011

Bu metin Risk Yönetimi Yahoo Grubu’nun İşbaşı Konuşmaları Topluma Hizmet Projesi çerçevesinde tercüme edilmiştir.

http://groups. yahoo. com/group/riskyonetimi/

2

MACHINE SAFETY- LOCKOUT/TAG OUT PROGRAMS

Kaynak: http://www.toolboxtopics.com/Gen%20Industry/Lockout-Tagout%20Programs.htm

If any employees of a company are required to perform hazardous maintenance or repair of machines and equipment, a formal, written Lockout/Tag out Program must be developed and implemented. This program must include machine-specific procedures for shut-down and re-energizing equipment and training for "affected" employees (i.e., those who operate, service or work near the equipment in question).

These procedures must be followed during the servicing or maintenance of machines, to avoid the "unexpected energization or start up of the machinery or equipment, or the release of stored energy, which could cause injury to employees."

Procedures will vary, depending upon (1) whether the source of hazardous energy is electrical, hydraulic, pneumatic, mechanical, thermal or chemical, and (2) how many employees are affected. Nevertheless, all employees should be familiar with lockout/tag out procedures for their company's operations and a review of these should take place periodically.

The following SIX STEPS are a review of basic steps for safely de-energizing equipment. :

1. Notify all "affected employees" that the equipment will be shut down.

2. Shut down the equipment by normal stopping procedures.

3. "Isolate" all the equipment's energy sources.

4. Lock out and/or tag out the energy isolating devices with assigned, individual locks.

5. Release or restrain any stored energy by grounding, blocking, bleeding down, etc.

6. Assure that no personnel are exposed, then test the equipment to assure that it will not operate.

Restoring Equipment to Service:

1. Check to Assure that all employees have been safely positioned or removed from the area.

2. Verify that equipment controls are in neutral.

3. Remove lockout devices and/or tags and re-energize the machine or equipment.

4. Notify affected employees that servicing is complete and the equipment is ready for use.

According to the latest statistics, every ten minutes, two people are killed and hundreds suffer disabling injuries from accidents on the job. DON'T BE A STATISTIC! Know what part you play in the Lockout/Tag out Program.

* 29 CFR 1910.147 describes federal requirements and exempted operations.

OSHA 1910.147 STANDARTI (Tehlikeli Enerjinin Kontrolü, Kilitleme Etiketleme)

Herhangi bir makina veya cihazın beklenmedik bir anda çalışması veya bir hattan tehlikeli madde deşarj olması ile çalışanlara zarar vermesini önlemek için uygulanacak kilitleme ve etiketleme yöntemidir.

Herhangi bir makina veya cihazın beklenmedik bir anda çalışması ölüme kadar varabilen önemli iş kazalarına sebebiyet verebilir. Bunu önlemenin en uygun yolu makina veya hatların bakım, temizlik veya tamir gibi işlemlerden önce (bazı örnekler: ekipman hareketli parçalarının temizliği , sıkışmış hareketli parçaların gevşetilmesi , ekipman koruyucularının sökülmesi) kilitlenmesi ve etiketlenmesidir.

Normal üretim operasyonları bu standardı kapsamaz.

Normal operasyon esnasında yapılan bakım, tamir işlemleri bu standardı kapsar.

Beklenmedik bir güç verme veya çalıştırma ya da depolanan enerjinin serbest kalmasının yaralanmaya neden olabileceği makineler ve donanımın kullanımı, servis işlemleri ve bakımına dahil olan her kişinin donanıma bir LOTO kilidi uygulaması zorunluluğu vardır. LOTO kilidi, kişiler ve onların özel kontrol alanında tanımlanabilir olmalıdır.

Alternatif etkili bilir koruma yönteminin kullanıldığı küçük servis işlemleri için çalışanlar LOTO gerekliliği dışında tutulmaktadır.

Bu istisnanın geçerli olması için aşağıdaki şartların tümünü karşılanmalıdır:

• İşlemler, kapsamlı bir demontajın gerekli olmadığı durumlarda yaralanma riski olmaksızın gerçekleştirilen tıkanıklıkları giderme, küçük çaplı temizlik veya ayarlamalar veya yağlama dahil olmak üzere normal üretim faaliyetleri esnasında gerçekleştirilmeli ve bu faaliyetlere özel olmalıdır.

• İşlem şu özelliklere sahip olmalıdır:

o Rutin (düzenli bir prosedür ve oluşturulan uygulamalara uygun)

o Tekrarlı (üretim işlemi veya döngüsünün parçası olarak tekrarlanan) ve

o Entegre (söz konusu faaliyete özgü).

Bu istisnanın geçerli olması için standartlarda belirtildiği gibi belgelendirilmiş bir risk değerlendirmesi gerçekleştirilmeli ve tanımlanan risk seviyesi için uygun koruma sağlanmalıdır

Amaç:

Bu standart, makine ve donanım üzerinde veya etrafında, beklenmedik bir andaki çalıştırmanın yaralanmalara neden olabileceği işler yapılırken (ayarlamalar yapma, tıkanıklıkları giderme, servis işlemleri veya bakım dahil olmak ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) enerjiyi kontrol etmeye ilişkin gereklilikleri tanımlamaktadır.

Tanımlar:

1. Etkilenen Çalışan:

Makina, ekipman, veya sistemlerin bakım, veya servis faaliyetleri sonucunda kilitleme etiketleme yapılarak o alanda, makinada çalışan kişiler

2. Yetkili Kişiler

Makina, ekipman, veya sistemlerin bakım, veya servis faaliyetleri sırasında etiketleme –kilitleme sistemlerini kuran kişiler. Etkilenen kişilerin sorumlulukları dahilinde ilgili makina veya alanda

etiketleme kilitleme yapıldıktan sonra servis ve bakım faaliyetinin yürütülmesi olması halinde yetkili kişiler ile etkilenen kişiler ile aynı olabilir.

3. Enerjinin olmaması hali:

Elektrik bağlantısı veya potansiyel enerjinin olmaması hali

4. Enerjili ekipman:

Herhangi bir enerji kaynağına, kalıntı enerjiye veya depolanmış enerjiye sahip ekipman.

5. Elektriksel olarak Güvenli Çalışma Durumu

Üzerinde veya yakınında çalışılacak iletken veya devre parçasının elektrikli parçalardan bağlantısının kesildiği, bu prosedüre göre kilitlendiği/etiketlendiği, gerilimin yokluğundan emin olmak için test edildiği ve gerekli görülürse topraklandığı bir durumdur.

6. Enerji kaynağı:

Elektrik, mekanik, ısı, hidrolik, pnömatik, kimyasal, ve diğer her türlü enerji

7. Kilitleme

Kilitleme aparatının kullanılması ile makina, ekipman üzerindeki enerjinin izole edilmesini sağlayan ve ancak bu ekipman çıkarıldığında eski haline dönebilme prosesi

8. Kilitleme aparatı:

Makina, ekipman üzerine takıldığında enerjinin izole edilmesini sağlayan aparatlardır.

9. Basit ekipman değişikliği:

Rutin, tekrar eden, ve tamamlayıcı olarak normal operasyon sırasında yapılması gerekli basit ekipman değişiklikleri. Bu şartlar altında kilitleme etiketleme yapılmasına gerek yoktur.

10. Etiketleme ve etiketleme aparatı:

Makina ve ekipmanın enerjisinin kilitleme yapılarak izole edilmesi ve bunun çalışanlara bilgi vermesini sağlama amacıyla etiketleme aparatı ile etiketlemenin yapılması

11. Normal Çalışma:

Ekipmanın veya makinenin beklenen üretim fonksiyonunu yerine getirmesini ifade eder. Ekipman veya makinada kilitlemeler kaldırılmış ve enerji verme işlemi yapılmıştır.

12. Bakım ve Kontrol Çalışması:

İşletmesel, planlı veya arıza durumlarında işletme veya bakım çalışanları tarafından yapılacak kontrol ve bakım faaliyetlerini ifade eder.

LOTO prosedüründe kapsam, amaç, yetkilendirme, kurallar, tehlikeli enerjinin kontrolü ile ilgili teknikler açık bir şekilde belirtilmelidir.

Tehlikeli enerjinin kontrol edilmesi için gücü kesme adımları, izolasyon, blokaj, makine güvenliği ya da ekipmanları ile ilgili adımlar belirlenmelidir.

Kilitleme ekipmanlarının yer değiştirilmesi, kaldırılması ya da transferi ile ilgili sorumluluklar belirlenmelidir.

Kilit ve Etiketlerin özellikleri:

1) Kilitler:

Tesisteki diğer tüm kilitlerden ayırt edilebilir olmalıdır. (özel şekil, renk ve/veya tip).

LOTO kilitleri, enerji kontrolü dışındaki hiçbir amaç için kullanılmamalıdır.

Kişisel kilitler ayrı ayrı kilitlenmeli ve anahtarlar, kilidi uygulayan kişinin tam kontrolü altında olmalıdır.

Kullanım esnasında tüm kişisel kilitler üzerinde kişisel tanımlayıcılar (ad etiketleri, kimlik etiketleri veya işlemeler) bulunmalıdır.

2) Etiketler:

LOTO için kullanılan etiketler tekdüze olmalı, kolay çıkartmaya yeterli dayanıklı olmalı ve kilide takılmalıdır. Kilitlerin kullanılamadığı yerlerde, etiketler kilidin takılabileceği noktaya yerleştirilmelidir ve bu mümkün değilse, etiket enerji izolasyon noktasının üzerine yerleştirilmelidir. Bu mümkün değilse etiket aleti çalıştırma girişiminde bulunan kişi tarafından derhal görülebilecek bir konumda mümkün olduğunca güvenli olarak takılmalıdır.

Etiketler "ÇALIŞTIRMAYIN", "AÇMAYIN" "ELEKTRİK VERMEYİN" gibi uygun uyarılar taşımalıdır.

Etiketler, etkilenen kişiler, yetkili kişiler ve diğer çalışanlar tarafından anlaşılabilir olmalıdır.

Etiketler fabrikadaki çevresel koşullar düşünülerek dayanıklı olmalıdır.

3) Kilitleme Ekipmanları:

Kilitleme ekipmanları, Kilitlerle birlikte kullanıldığında şalter veya valflerle kullanıldığında kırılmaya, direnmeye karşı yeterli sağlamlıkta olmalıdır.

Periyodik Denetimler:

LOTO ile uyumluluğu sağlamak için amirler ve yöneticilerin periyodik olarak çalışmayla ilgili kilitlemeleri gözlemlemesini gerektiren tanımlanmış bir prosedür. Tüm ihlaller araştırılmalı ve gereken işlem yapılmalıdır.

Ekipman ve Makina spesifik prosedür ve talimatlar sistemin doğru işlemesi açısından özellikle koruyucu bakım çalışmaları sonrasında gözden geçirilmelidir. Bu talimatlar ilgili alanda gerekli korumaların ve tanımlamaların doğru yapıldığını göstermelidir. Herhangi bir değişiklik veya revizyon gerekmesi halinde, ilgili sorumlu hemen bu değişikliği yapmalıdır.

Enerji kontrol prosedürünün uygulanması:

1. Güç Kesme için Hazırlık:

Yetkili kişi, etkilenen ya da yetkili kişiler makinaya enerji vermeden önce, enerji izolasyon işlemlerinin nasıl (ve hangi sıralamayla) yapılması gerektiği ve her türlü özel ekipman ve kişisel koruyucu ekipman gereklilikleri için kilitleme/etiketleme usullerini tanımlar.

2. Makina ya da ekipmanın enerjisinin kesilmesi:

Makine ya da ekipmanın, belirlenmiş prosedürlere göre gücü kesilmelidir.

3. Makina ya da ekipman izolasyonu:

Üretici tarafından sağlanmış olan izolasyon cihazları kullanılarak, ekipman tüm enerji besleme kaynaklarından izole edilir (elektrik, basınç, ısı, vb.).

4. Kilitleme ya da etiketleme uygulaması:

Kilitleme Etiketleme ekipmanları yetkili kişiler tarafından tüm enerji izolasyon noktalarına takılmalıdır.

5. Artık Enerjinin Boşaltılması:

Ekipman izolasyon cihazları ekipmanda enerji kalmadığını garanti edemez. Kalan enerjinin boşaltılması gereklidir.

6. Kontrol:

Makine yada ekipmanda enerjinin kalmadığı doğrulanmalıdır.

Kilitleme-Etiketleme Ekipmanlarının Kaldırılması:

Kilitleme-Etiketleme ekipmanları kaldırılmadan önce, yetkili kişi tarafından aşağıdaki kontroller yapılmalıdır.

1. Makine veya ekipmanı, araç gereç veya gevşek olabilecek parçalar bakımından incelenir. Ekipman ve çevresi gerekli olmayan cisimlerin (el aletleri ve yedek parçalar gibi) uzaklaştırıldığından, tüm parçaların çalışacak şekilde bağlandığından emin olmak için alan kontrol edilmelidir.

2. Tüm ilgili çalışanlara, tamir ve bakımın tamamlandığı ve ekipmanın kullanıma hazır olduğu bilgisi verilir. Çalışma alanındaki tüm personelin emniyetli mesafede olması sağlanır. Enerji vermeden önce, tüm personel uzakta durmaları için uyarılmalıdır.

3. Her kilitleme etiketleme ekipmanı kilitleme işini gerçekleştiren kişi tarafından çıkarılmalıdır.

Grup Kilitlemesi:

Yetkili kişi, tüm kilitleme/etiketleme cihazlarının anahtarlarını bir kutuya yerleştirir, sonra bu kutuyu kapatmak için kendine ait asma kilidi takar.

Sonra, ekipman üzerinde çalışma yapan her bir kişi kutuya kendi asma kilidini takar.

Böylece, kutu sadece tüm asma kilitler söküldüğü zaman kilitleme/etiketleme Yöneticisi tarafından açılabilir ve ekipman yeniden işe verilebilir.

Vardiya Değişimi:

Vardiya değişimi LOTO uygulama noktasında yapılır. Yeni gelen çalışan, Görsel LOTO saha talimatına göre kilitleme yapıldığını kontrol eder.

• Çalışmasını tamamlayan personel kişisel emniyet kilidini ve etiketi söker.

• Vardiya bitiminde yapılan iş tamamlanmadığında, ortak alan kilidi kullanılır. Kilit takıldıktan sonra anahtar, yeni gelen çalışana teslim edilir.

• Yeni gelen çalışan ortak alan kilidini söker, kendi kişisel kilit ve etiketini takar.

Kaynak; ekedpronet.com 

ILO REHBER KONTROL FORMU S100

Güvenlik Risklerinin Kontrolü Kilitleme / Etiketleme Prosedürleri

Kapsam

Bu kontrol formu ILO Kimyasal Kontrol Rehberi’nin bir parçasıdır ve bir kilitleme / etiketleme sistemi kurulması ve işletilmesi için gerekli olan prosedürlere ilişkin genel öneriler sunar. Bu kılavuzun özellikle değerlendirme, temizleme, tamir ve bakım konularının ele alındığı 300 serisi gibi diğer formlar ile birlikte ve yanlışlıkla aktive olduğunda ya da çalıştırıldığında herhangi bir kişinin bedensel olarak yaralanmasına neden olabilecek sistemlere sahip tesislerde kullanılması önerilir.

“Kilitleme prosedürü” niçin kullanılır?

Kilitleme prosedürleri şu amaçlarla kullanılır:

· İlgili tesis, makine veya teçhizata ait tüm enerji kaynaklarının izole edilmesini, bağlantısının kesilmesini veya elektriklerinin boşaltılmasını sağlamak ve

· Tesisin, makinelerin ve teçhizatın her hangi bir kısmının yanlışlıkla aktive olmasını veya enerji kazanmasını önlemek

Bir kilitleme sistemi nasıl uygulanır?

Bir tesisin değerlendirilmesi, temizliği, tamiri ve bakımı amacıyla başarılı bir kilitleme prosedürünü uygulayabilmek için takip edilmesi gereken beş basit adım vardır:

1- Kapatmayı duyurun

Kilitleme prosedürünün bir parçası olarak tesisi, makinesi veya teçhizatı kapatılacak olan kişilere bilgi verin.

2- Makineyi kapatın

Makineyi normal kapatma prosedürlerini kullanarak kapatın.

3- Tüm enerji kaynaklarının bağlantısını kesin

Makineye gelen tüm enerji kaynaklarının (elektrik, pnömatik ve hidrolik enerji gibi) bağlantılarını kesin.

Enerji kaynaklarını kesmek için, manuel bir devre kesici veya izolasyon anahtarı gibi enerji-izolasyon cihazları kullanın.

4- Kilitlemeyi uygulayın

Makine üzerinde çalışılırken enerjinin beklenmedik şekilde veya yanlışlıkla geri yüklenmemesini sağlamak için enerji izolasyonu cihazlarının üzerinde asma kilit gibi kilitleme cihazları kullanın.

Kişilerin makine üzerinde çalıştıklarını belirten etiketler takın.

5- Bağlantıların kesildiğini ve kilitlemenin başarılı olduğunu doğrulayın

Asla izolasyonun ve kilitlemenin çalıştığını var sayarak hareket etmeyin.

Enerji kapasitörleri gibi arda kalan veya depolanmış olan enerjiyi serbest bırakın.

Makinenin izole hale geldiğini ve yeniden enerji yüklenmeyeceğini doğrulamak amacıyla makine kumandalarını kullanın.

Makine kumandalarını nötral pozisyona getirin.

Bu aşamadan sonra makine üzerinde değerlendirme, temizlik, tamir ve bakım yapmak güvenlidir.

Normal çalışma düzenine nasıl geçilir?

Makine üzerinde yapılacak iş tamamlandıktan ve makine normal çalışma koşullarına dönmeye hazır hale geldikten sonra makinenin normal çalışma düzenine güvenle geçebilmesinin sağlanması için aşağıdaki beş adım yerine getirilmelidir:

1- Kontrol et

Tüm aletlerin makineden uzaklaştırıldığından ve emniyet muhafazalarının eğer öncesinde çıkarılmışlarsa makineye yeniden takıldıklarından emin olun.

2- Doğrula

Tüm personelin makineden emniyetli bir şekilde uzaklaştırıldığından emin olun.

3- Duyuru yap

Makinenin çalıştırılacağını duyurun.

4- Yeniden aktive et

Etiketleri ve kilitleme cihazlarını çıkarın ve makineye yeniden enerji verin.

5- Bilgilendir

Makinesi kapatılmış olan personele makinenin kullanıma hazır olduğunu bildirin.

Göz önünde bulundurulması gereken diğer faktörler

· Makinede birden fazla insan veya bir grup insan çalışıyorsa, tüm kilitleme etiketlerini ve anahtarlarının sorumluluğunu almak ve bu prosedürlerin uygulandığından emin olmak amacıyla tek bir koordinatör atanmalıdır.

· Aynı vardiya içinde veya vardiya değişiklikleri sırasında personel değiştirilirken (değişiklik veya ekleme) kişilerin sürekli olarak korunmasını sağlamak amacıyla özel prosedürlerin geliştirilmesi gerekecektir. Vardiyaya gelen ve giden kişilerin sırasıyla kilitleme cihazını kullanmak ve kilitleme cihazını çıkartmak için bir arada bulunmaları gerekecektir. Hiçbir durumda giden personel, gelen personel kilitleme cihazını uygulamadan önce kilitleme cihazını çıkartmamalıdır. Kilitleme prosedürünün devredilmesi, kilidinin anahtarının devir edilmesi şeklinde olabilir.

· Taşeron firma işçilerinin (örneğin, işveren tarafından doğrudan istihdam edilmeyen işçiler) iş ortamında bulunduğu durumlarda dikkatli olunmalıdır. İşveren, bu kişilerin kilitleme prosedürleri konusunda eğitim aldıklarından ve kilitleme prosedürlerine uyacaklarından emin olmalıdır.

Eğitim

Fabrika sahibi (işveren) fabrikada çalışan herkesin (bakım hizmetlerinde görev alsınlar ya da almasınlar) fabrikanın kilitleme prosedürlerini bildiğinden emin olabilmek amacıyla eğitim olanakları sağlamak zorundadır.

Denetim

İşveren, prosedürlerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol etmek amacıyla kilitleme prosedürlerinin her biri için en az 12 ayda bir kez denetlemeler yapmalıdır. Tespit edilen yetersizlikler/uygunsuzluklar düzeltilmelidir.

Kaynak; ttb.org.tr 

Asma kilitler, kilitleme-etiketleme prosedürlerine  göre bir makine veya ekipman parçasının enerji kaynaklarını kilitlerken gerekli olan bir ara unsurdur. Neden onlardan bir ara unsur olarak bahsediyoruz? Bunlar, ana kilitleme cihazını bloke edilecek enerji kaynağına göre ve kilitli makine veya ekipman üzerinde herhangi bir onarım veya bakım çalışması yapmaya kimin yetkili olduğunu gösteren bir etiketin yerleştirilmesiyle başlayan bir dizinin ortasında bulunur

Bu kilitleme cihazları valfler, elektrikli veya pnömatik ekipmanlar, gaz bileşenleri..vb için kullanılır. Bu tür öğeler kendileri kilitlenemez ve bunun için bir veya birkaç asma kilide ihtiyaç duyarlar.

Amerika İş Sağlığı ve Güvenliği İdaresi “OSHA 1910.147 -Tehlikeli Enerjinin Kontrolü (kilitleme/etiketleme)” standardına göre EKED ürünleri aşağıdaki üç gereksinimi karşılamalıdır;

• Açıkça tanımlanmış olmalıdır. 

Bu gereklilik, bu cihazları uzaktan görünür hale getiren parlak renkler kullanılarak karşılanmaktadır.

• Yalnızca enerji kaynaklarını kontrol etmek için kullanılmalıdır. 

Bu tür asma kilitlerin ev ve işyerlerinde kullanılan kilitler gibi yüksek güvenlikli sistemlere sahip olması gerekmez. Başka bir deyişle, makine veya ekipmanı hırsızlıktan korumak için tasarlanmamıştır. Muayene ve bakım gerçekleşirken ana kilitleme cihazlarını kapatabilmeleri yeterlidir.

• Dayanıklı, uzun ömürlü ve uygulaması kolay olmalıdır. 

Burada, kilitlenen ekipman veya makinenin ürettiği ultraviyole ışınlara, kimyasal maddelere, yüksek sıcaklıklara, elektrik iletkenliğine vb. karşı dirençten bahsediyoruz.

• Krom Çelik: Elektrikle temas riski olmayan makine veya ekipmanlarda kullanılır.

• Paslanmaz Çelik: Yalıtkan modelin gerekli olmadığı makine bakımlarında kullanılabilir. Yüksek nem ve tuzluluk seviyelerine sahip endüstriyel ortamlarda paslanmaz özelliği asma kilide ek direnç sağlar. Ayrıca dış mekan kullanımı için de uygundurlar.

Plastik Reçine: İşçilerin bakım ve onarım çalışmaları sırasında maruz kalabilecekeri olası bir elektrik temasını önlemek için kullanılır.

Kısa, normal, uzun ve tel kelepçe;

EKED asma kilit tiplerinde göz önünde bulundurulması gereken bir diğer husus da kelepçe uzunluğudur. Asma kilitlerde kısa, normal, uzun ve esnek kablo kelepçeli modelleri mevcuttur. Bu farklı kelepçe ihtiyacı nereden geliyor? 

Toz geçirmez kilitler(Dust proof padlock);

Kelepçe ve anahtar, tozlu ortamlarda kullanıma uygun olarak toz geçirmez özellikte tasarlanmıştır. Kimyasallara, aşırı sıcaklıklara ve UV ışınlarına dayanıklılık. Anahtar tutma özelliği asma kilitlerin  açık bırakılmamasını sağlar.

Bu parlak renkler asma kilidin görünürlüğünü arttırır. Ana kilitleme cihazı ve EKED etiketleri ile birlikte, makine ve ekipmanın bakım-onarım için kilitlendiğini bildirmeye yardımcı olurlar. Üzerinde çalışma yaparken diğer işçilerin yanlışlıkla ekipmanı çalıştırmalarını önlerler.

EKED asma kilit renkleri, onarım ve muayene işinden sorumlu işçilerin erişim alanlarını belirlemek için de kullanılır. Bu, farklı ekipler çeşitli kilitleme noktaları olan büyük bir makinede çalışırken veya aynı anda farklı makinelerde çalışırken gerçekleşebilir. Mekanik ekip kırmızı kilit kullanırken elektrik ekibi sarı kullanabilir. Her ekip üyesine bir asma kilit rengi de atanabilir.  Böylece ekibin bir üyesi makineyi sarı asma kilitlerle kilitlerken, diğeri mavi ile kilitleyebilir. Yada benzer özellikteki ekipmanlar aynı renklerdeki kilitlerle kilitlenebilir. Kilit renkleri alt işveren yada işletmeye dışarıdan gelen çalışanların ayrımı için de kullanılabilir.  Renklerin anlamlandırılması tamamen işletmenin kuracağı sisteme bağlıdır.

EKED Kilitlerin Genel Özellikleri

Kilitleme/etiketleme uygulamaları için özel üretilmiş, tesisteki diğer tüm kilitlerden farklı ve ayırt edilebilir özellikte olmalıdır. Kilitler kişiye özel olmalıdır. OSHA nın önerdiği 1-Kilit, 1-Anahtar, 1-Kişi  konsepti takip edilmeli, sadece tek anahtar seçeneği tercih edilmelidir. Servis ve bakım gerçekleştirirken kilitleme anahtarınızı asla iş arkadaşlarınızla paylaşmayın. Grup Kilitleme işlemini gerçekleştirirken bile, her çalışanın ayrı kilit ve anahtarı olduğundan emin olun.

Kişisel kilitler üzerinde kilit sahibinin ad, soyad, bölüm, irtibat numarası..vb  tanımlayıcı bilgileri bulunmalıdır. Asma kilitler firma adı ve logosu, asma kilit numaralandırma, departman adı, renk kodlaması vb. İle sipariş edilebilir. Asma kilit tam kapalı olmadan anahtar delikten çıkmayacak özellikte olmalıdır. (Kilit mekanizmasındaki anahtar blokaj sistemi, kilidin açık unutulmasını engeller.) Aşındırıcı kimyasallar, aşırı değişken ısılara ve UV ışınlarına yüksek direnç göstermelidir.